Mukaddes Ruhnama Bölümi
Parahorlyk – Ruhy Kesel, Çözgüdi – RUHNAMA
Eziz Annamyradow



Nowruz 16, 2004. Dünýäniò iò uly kynçylyklarynyò bir bolan parahorlyk maddy zyýany uly bolup, asyl bu ruhy keseldir. Kiçi zat bilen ogurlyga baºlan adam “aý, tutulmadymlaý!” pikrine gidip, ogurlygyò yzy üzülmeýär. Bu onuò ruhyna jaýlaºýar we adamdaky wyždanyò berýän biinjalygy ýuwaº-ýuwaºdan gidýär. Eger öòi alynmasa soò özüne kär edinäýjek ýagdaýa geler. Ogurlygyò hemmesem bir, emma näçe uly jemgiýetiò puluny ogurlasaò, ºonja-da uly günä bolar. ªol sanda hökümet iºgärleriniò gyºyk sowjak 1 teòòesi, bütin ilatyò hakyny iýdigi hasabyndadyr.



Bu keseli Orsiýetdäki Ýukos kompaniýasy, Türkiýedäki Uzan topary, Indoneziýadaky Suharto maºgalasy bilen örän oòat bilýäris. Bu parahorluklaryò hötdesinden gelmek üçin dünýäniò ähli künjeklerinde dürli çäreler alnyp barylýar. Hatda Malaýziýada “Parahorluga Garºy Göreº” guramasy (Anti-Corruption Agency) hem bar. Gynansakda bu kesel ülkämizde-de giòden ýaýran. Hanamow, Yklymow, ªyhmyradow, Orazow, we birnäçe mälim ºahsyýetler ogurlany-ha ogurlany, yzyndan daºary ýurda gaçyp gidip, özlerini nädip “oppozisiýa” we “demokrat” diýip yglan edip bilýär? Galyberse-de ‘it doýsa, ogurlyk eder’ diýiºleri, beýik serdarymyzyò janyna kasdetmäne synanºyp, hökümeti zorlyk bilen ele geçirmäne ymtylyºlaryna näme diýjek? Dogry, ýokarda oturyp arkaýyn halkyò puluny iýip oturmaly-da.



Parahorlyk ogurlygyò bir görnüºi bolan soò, bu hem bir ruhy keseldir. Munyò düýpki çözümi ruh kämilligidir. Serdarymyz Beýik Saparmyrat Türkmenbaºy 2001-nji ýylyò sentýabr aýynda, ilimiz üçin mukaddes häsiýetleri içine alýan Ruhnama kitabyny sowgat berdi. Serdarymyz parahorluk bilen göniden göreºiºi ýaly, geljek nesiliò kämil ruhda ýetiºmegi üçin ºu wagtdan alada edýär. Birnäçe jemgiýet keselleriniò çözgüdi, edil parahorlukda boluºy ýaly Ruhnamadaky mukaddes häsiýetlere eýe çykmalydyr. Ol görkezmeler ýeke kagyzyò üstünde galmaly däl, bu häsiýetleri durmuºa geçirmeli.



Ýetmiº ýyllyk soýuzyò astynda kommunizm propagandasy bilen “sosialistler aldamaz, ýaºasyn kommunizm!” ýaly sözler giòden ýaýrandy. Kommunizmiò soòky 30 ýyly iýjek-iºjeklerimiz gelip dursa-da, döwletimizden alynan baýlygyò hasabyna deò geler ýaly maýa goýum hiç edilmedi. Ol iýjek-iºjeklerem ºol bir zatlardy, hili hem, tagamy hem, önümem birdi. Kommunizmdäki demir perde sebäpli bazarymyzda dünýäki önüm görnüºleriniò ondan biriniòem ýokdugyna göz ýetirip bilemzokdyk. Baýamana mümkinçilik ýokdy. Iºleseò-em, iºlemes-em ºol bir aýlyk. Adamlaryò aòyýeti ösüºi pikretmez ýaly düzülen bir ulgam bardy. Ýagny gozgalaò turuzulmaz ýaly. Birem halky, bagyºlaò söz ýerinde däl bolsa, ‘haýwan’ ýaly öz tejribeleriniò gurbany etdiler. Birinji ahmak (Lenin) halky “açlyk eksperimentinden” geçirdi, ikinjisi “Sibiriò sowugynda bugdaý ekin” tejribesiniò ýany bilen “watan duºmanlaryna” garºy göreºdi. Yzyndan gelenlerem, “mekge tejribesi”, “iº wagty daºarda bolmazlyk” tejribeleri bilen dowam etdi. Galyberse-de Türkmenistanda Garabogazy guradyp eksperiment geçip ýörenler, ekinleriò azotlaryny köpeldip toprak zaýalap ýörenlerem boldy. Halk özüniò eºretli saýan günlerini ýada salsynlar, bir maºyn almak üçin parlamentdäki agzalaryò berjek sesiniò netijesinde beriljek kwitansiýasyna bagly bolandygyny.



ªükür indi, ol günlerem geçdi. Meniò bu zatlaryò samranymyò parahorluk bilen näme baglanºygy bar. Aýdaýyn… Bir topar kemçiliklere garamazdan umumy halkyò moral ýagdaýy arassarakdy. Halk dürüsdi. Munyò sebäbi “sosialist aldamaz” propagandasynyò arkasynda, halkyò iýjeg-iºjegi gelip durdy. Ýagny propaganda çüýrük hem bolsa daýanara bir öresi bardy. Emma çydamsyz bolan bu ýasama öre ýykylandan soò, moral ýagdaý düºdi we halkyò içinde ogurlygam-jümriligem köpeldi.



Ynha edil ºol öre çydamly, ýykylmajak öre bolmaly. Olam biziò Hudaýyò bardygyna we birdigine ynanyp, ony söýüp, ondan gorkmagymyzdyr. Hudaýdan gorkmadyk adam ogurlykdan çekinmez. Serdarymyzyò Ruhnamany ýazanynyò sebäplerini biri, Türkmeni asyrlarça dik tutan bu çydamly öräni gaýtadan dikmekdir. O öre ýykylmandy, o öre çykarylyp zyòylypdy, ýerine çüýrük öre goýulypdy.



Ogurlyk edende “aý baºlyk görenog-a!”, diýýän adam, baºlyk görmese-de, Allanyò görýändigini ýatdan çykarmaly däldir. Galyberse-de haram pul bilen doly bagt tapan adam ýok. Haram bir bolup girse, iki bolup çykar. Hatda Ruhnamada öò prezidentimiz bilen bile iºleºen biriniò ýazan haty ýer alýar (sah.346). Iki ogluny hor etmejek bolup ýygnan haram pullary bilen maºyn we öý alyp berip, netijede bolsa olaryò biri awariýa bolup oòurgasyny ýazdyryp, ömürlik düºekde geçirmeli ýagdaýa düºendigini ýazypdyr. Beýlekisem bolsa jalaýlyk edip ýörºine, yzyndan gerreçi bolup gidipdir, kakasy bolsa mundan giç habary bolupdyr. Aýaly bu weýrançylyga çydaman ölüp gidipdir.



Asrymyzyò beýik alymlaryndan biri “Halalyò ýoly ºeýle giò, harama girere hajat ýok”. Dogurdanam, güýmener ýaly bir topar halal ýol bar. Hökmän arag içip laý-läº bolup ýatmaly diýilen zat ýok. Aýdym diòläp ýa-da aýdyp, toýda tans edip, boº wagtlar degiºmeler aýdyºyp oturmak, futbol oýnamak hem güýmenjedir. Pul meselesinde bolsa halal baýap hem bolýar. Netijede üýºürjek baýlygyòy öleòde gabryòa ýanyò bilen alyp gidip bilmeýäò. Magymguly “Halala hasap bar, harama azap”, diýiºi ýaly, haram pulyò getirjegi zat ýeke azapdyr. Haram pulda bereket ýokdyr. Maºgalany – ojagy ýykmakdan baºga hiçzat etmeýändigini bilmelidiris.



Illeriò ýalòyº tejribelerini özüò synap edip görmek ýaly erbet zat ýokdyr. Biriniò oda bökenini görüp, ºondan oòat netije almandygyna göz ýetiribem, zäherli baly datmak neneòsi akylsyzlykdyr. ªol sebäpli Ruhnamany ýygy-ýygydan okap durmaly, bir ýalòyºy etmezden öò “ýedi ölçäp, bir kesmeli”.



ªu pursatdan peýdalanyp ýurt baºtutanymyza peºgeº beren Mukaddes Ruhnamasy üçin minnetdarlygymy bildirmek isleýän. Baºyò dik, ýurdyò abat bolsun eziz Serdarym!

Öòki Ýazgylar
-----------------------------------------------
Bu owadanja makalany okanymdan son kabir zatlary yazasym geldi. Bu makalanyn many we mazmuny bilen maksadynyn biri birine birazajyk chakyshyanlygyny gordum diyse yalnyshayarmykam. Bir seretsen munyn maksady parahorluk bilen goreshmek. Yöne kabir setirlere sygdyrylan hudaydan gormak yaly pikirler mana Türkiyedaki Fethullahchy dushunjanin hereket edish sistemasyna menzeyar. Olar hem öwmelini öwüp, etmelini edip, esasy öz pikirlerini hem arasyna gizlapjik köplere hödürlemani ussatly bilen yerine yetirip bilyarler. yogsada Hudaydan gorkmegy nireden chykaryan. Eden etdiligin jezasyny huday beryan bolsa, hudayin biz ynsanlardan name tapawudy bar. Hudaydan gorkmegy maslahat berip, hudaydan gorkup yaºamagy ündeyanlere men düºünip bilemmok. Hudaydan gorkmany dalde, ony söymegi öwretmek nahili maksada layik bolar. Sen gorkyan zadyny nadip söyjek. Bu musurmanlaryn özboluºly kelpezchilikleri kan. Mysal üchin ulurak metjitlere barsan ol yerdaki halydan ayak pursusy ankap dur, shondada ol yere baryp bash wagt namazyny okap yoren özbulushly dindar musurmanlar bar. Bu ynsanlar özlerinin mukaddes borjy bolan namazlaryny kylyan yerlerine seretmek yatlaryna hem düshenok. Musurmanlar Hudayi söyüp bilselerdi, bu hili problemalary bolmazdy. Bu hili problemalar bolmasada hich bir musurman hudaydan gorkmazdy. Onson hem bu din meseleleri her kimin özünin borjydyr. Hich kim hich kimi zorlap bilmez. Parahorluk barada alynyp baryljak ishlerde adamlary Hudaydan gorkuzup göreship bolmaz. Git ösen döwletleri, hudaydan gorkup bu dereja gelipdirlermi? Olarda ilki bilen ynsan hukugy bar, olarda dogry, düzgün ishleyan bir sistema bar, bu sistema layiklikda bilim sistemasy we ulgamlary bar. Olaryn jemgiyeti bugünini dalde, ertirini hem pikirlenip bilyar. Dine özlerinin dalde öz döwletlerinin geljegini öz döwletlerinin kanunlaryna ynanmaklarynyn we yerine yetirmeklerinin ullakan peydasynyn barlygyna hem sosyal hem psihologiki taydan kabul edipdirler. Birem bize we bize menzesh musurmansyrayan döwletlere seret. bizde bir hukuk fakultedine okuwa girmek üchin 10-15 müng dollar pul sorayan ynsanlaryn yashayan sistemasynda name taman bolup biler. ol yerde okansyran bolup diplomyny alyp yene ep eslije puly berip ishe giryan balajyklarymyzdan nadip halal yashamagy talap edip bileris. Ynsanlary entek yolun bashlangyjyndaka haramyn ichine itekleyan zehin we vyjdan yashadykcha bu yalanchy yer togalagynda muna hudayin hem güyji yetmez. Hany gidip sholara hudaydan gork diyip gör, sen özüni gorkuzup goybersinler. Ruhnamany bahanalap hudayi dilimize chorajak bolup oturmagymyzam ayratyn güna bolsa gerek. Goy ruhnama bizin Ruhymyzy goyaltsyn, beygeltsin. Goy Beyik Türkmenbashymyz hem beyik türkmen halkyna Beyikligin gadyryny bilip belentlige ymtylyan nesil goyup gitsin. Ol beyik nesil hudayi söymegi hem biler, ol dünya baranda hudaya öz güyji bilen hasap hem berip biler. Yoksada hudaya yada bolmasa garshylygym yok. Bizin hudayimizam bizin dinimizem Turkmenlerin taryhy bilen öwünip biler. Men hudayada uysam uyyaryn, yöne könekilerimizin aydyshy yaly DINDEN CHYKSAN CHYK, YÖNE ILDEN CHYKMA diyen sözüne welin gürrünsiz uyyaryn. sebabi meni bu dereja getiren öz ilimdir, dinim dal. eger men ilim dinim bolsa, dinimem ilim bolsa gaty gowy bagt.
D.M.